Το διεθνές στοίχημα.
Ο λεγόμενος “ασημένιος τουρισμός” είναι ο τουρισμός ατόμων ηλικίας συνήθως μεγαλύτερης των 55 ετών. Σήμερα θεωρείται, διεθνώς, βασικός μοχλός ανάπτυξης της τουριστικής αγοράς. Τμήμα του αποτελεί ο τουρισμός τρίτης ηλικίας αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να συγχέεται με αυτόν. Οι ταξιδιώτες 55+ δεν είναι ηλικιωμένοι “seniors” και ο όρος 3η ηλικία συγχωνεύει δυσάρεστα το φάσμα των ηλικιών 50-65 με αυτό των 65-80. Επίσης, ο ασημένιος τουρισμός δεν είναι «αντιγηραντικός» τουρισμός, ούτε βεβαίως τουρισμός προσβασιμότητας, εφόσον η πλειοψηφία των τουριστών 55 έως 70 ετών συνήθως χαίρει άκρας υγείας.
Οι «ασημένιοι τουρίστες» διαθέτουν ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά, ανάγκες, απαιτήσεις, επιθυμίες. Επιζητούν ποιοτικές υπηρεσίες με στόχο την ευζωία τους, είναι έμπειροι, πολυταξιδεμένοι επισκέπτες, με ελεύθερο χρόνο και ευελιξία. Έχουν μεγαλύτερη οικονομική άνεση, περισσότερες αποταμιεύσεις και προθυμία να δαπανήσουν χρήματα σε ταξίδια. Αναζητούν ήπια κλίματα, υψηλή ποιότητα παροχής υπηρεσιών, εξειδικευμένα τουριστικά προϊόντα/υπηρεσίες που εναρμονίζονται με τις δυνατότητες και τις επιθυμίες τους, λειτουργικά καταλύματα, ασφάλεια, αλλά και πλούσιες βιωματικές εμπειρίες. Ταξιδεύουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, συνήθως 2-4 φορές τον χρόνο, στα άκρα της τουριστικής σαιζόν, σε περιόδους ή μέρη με ηπιότερο κλίμα, με καλή προσβασιμότητα σε όλες τις υπηρεσίες αλλά και στο φυσικό τοπίο, με προσβάσιμες παραλίες, εκδρομές κατάλληλα οργανωμένες για τις πιθανές κινητικές ιδιαιτερότητές τους, γαστρονομία που προωθεί την υγεία. Κυρίως όμως επιζητούν την αίσθηση της ασφάλειας με δυνατότητα συνεχούς και αξιόπιστης υποστήριξης κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, συμπεριλαμβανόμενων ενδεχομένως και υπηρεσιών υγείας και ευεξίας.
Μοιράζονται παρόμοιο τρόπο σκέψης, επιλέγουν διάφορα τουριστικά προϊόντα, υπηρεσίες και δραστηριότητες στο πλαίσιο των θεματικών τους ενδιαφερόντων (π.χ. τουρισμού ευεξίας, ιαματικού, περιηγητικού, πολιτιστικού, θρησκευτικού, γαστρονομικού τουρισμού, κλπ,) και ενδιαφέρονται για το lifestyle μιας πόλης, για τη ζωή των κατοίκων της, τις ιστορικές μνήμες, το παρελθόν της. Η εξυπηρέτηση της ομάδας αυτής ταξιδιωτών με τη νεανική καρδιά απαιτεί, εκτός άλλων, πρόσβαση σε υποδομές, κατάλληλα τουριστικά προϊόντα/υπηρεσίες και ιδιαίτερη κουλτούρα.
Στη σύγχρονη εποχή η ηλικία ενός ανθρώπου δεν αντανακλάται ευθέως από την ταυτότητα αλλά από στις προτιμήσεις, την καλή υγεία και το τρόπο ζωής του. Για το λόγο αυτό στην τουριστική αγορά επικρατεί κυρίως η «υποκειμενική» ηλικία (subjective age), αυτή δηλαδή που αισθάνεται ότι έχει ο κάθε ταξιδιώτης και αποφεύγεται συστηματικά η έννοια ηλικιωμένος “senior”.
Οι περισσότεροι μελετητές συμφωνούν ότι δεν είναι η πραγματική ηλικία αυτή που επηρεάζει την ταξιδιωτική συμπεριφορά ενός τουρίστα, αλλά ο τρόπος που αυτοπροσδιορίζει ο ίδιος την ηλικία του. Το πόσο νεότερος αισθάνεται κάποιος συναρτάται με την κατάσταση της υγείας του, με το μορφωτικό και οικονομικό του επίπεδο και πληθώρα άλλων ατομικών χαρακτηριστικών.
Αυτός ήταν ο βασικότερος λόγος που οδήγησε τους μελετητές στη διαπίστωση πως η αντιλαμβανόμενη ηλικία είναι αυτή που προσδιορίζει ακριβέστερα την ταξιδιωτική συμπεριφορά των ατόμων τρίτης ηλικίας, η οποία όμως είναι δύσκολο να προσδιοριστεί εννοιολογικά και ακόμα δυσκολότερο να μετρηθεί με ακρίβεια. Συνήθως υπολογίζεται εμμέσως, αφού έχει προηγηθεί εκτίμηση των ακολούθων πέντε επιμέρους συνιστωσών της:
1. Η ηλικία που πιστεύει το ίδιο το άτομο ότι έχει.
2. Η ηλικιακή ομάδα που πιστεύει ότι τον κατατάσσει η εμφάνισή του.
3. Η ηλικία που αντιστοιχεί στο πρότυπο συμπεριφοράς που έχει υιοθετήσει στην καθημερινή του ζωή.
4. Η ηλικία με την οποία ταυτίζονται οι καταναλωτικές τους συνήθειες.
5. Η ηλικία που προσπαθεί να δείξει ότι έχει.
Αξίζει πάντως να επισημανθεί ότι υπάρχει σημαντική διάσταση ανάμεσα στην πραγματική και την αντιλαμβανόμενη ηλικία κάθε ατόμου. Εμπειρικές μετρήσεις αποδεικνύουν ότι κατά μέσο όρο τα άτομα της τρίτης ηλικίας αισθάνονται τουλάχιστον κατά δέκα χρόνια νεότεροι. Όσο δε μεγαλύτερη είναι η διάσταση μεταξύ πραγματικής και αντιλαμβανόμενης ηλικίας, τόσο πιο πρόθυμοι είναι οι ηλικιωμένοι να συμμετέχουν σε δραστηριότητες αναψυχής και σε πολυήμερα ταξίδια στο εξωτερικό (διαΝΕΟσις /Ανάπτυξη του Τουρισμού τρίτης ηλικίας στην Ελλάδα, 7/2019).